Pamiętaj: NIE OBAWIAJ SIĘ BADAŃ LECZ   ROZWOJU CHOROBY!

Profilaktyka może być pierwotna, wówczas często nazywamy ją prewencją. Ma za zadanie działanie powodujące usunięcie czynnika szkodliwego, który przyczynia się do zachorowania.
Aby zapobiec wystąpieniu nowotworów płuc czy krtani zaleca się rzucenie palenia papierosów. Tak samo jak z czynnikami związanymi z zagrożeniem zawodowym np. azbestem, aldehydami itp.
W onkologii działanie prewencyjne to wiele działań, nie tylko rzucenie palenia papierosów chociaż wydaje się to najłatwiejsze.

Nowotwory związane z narażeniem zawodowym związane to 5-20% nowotworów złośliwych opłucnej, zatok przynosowych i jamy nosa, 5%-15% nowotworów otrzewnej, 5-10% raków pęcherza, białaczek i raka skóry.
Odpowiedni tryb życia, unikanie ograniczenie tłuszczów otyłości, bo ze sposobem odżywiania związanych jest 90% raka żołądka i jelita grubego,50% raków trzonu macicy, trzustki, krtani, pęcherzyka żółciowego i piersi oraz około 20% raków płuca, pęcherza moczowego. Z piciem alkoholu związanych jest 30% – 65% raków jamy ustnej, 35% – 65% raków gardła, raków krtani i 35%-70% przełyku. Zmniejszenie ryzyka wystąpienia nowotworów złośliwych związane jest ze stosowaniem profilaktyki pierwotnej mogłoby i mogłoby osiągnąć nawet ponad 20%.

Profilaktyka wtórna. To działanie na rzecz wczesnego wykrycia chorób nowotworowych, aby ograniczyć umieralność na nowotwory złośliwe. Istnieją nowotwory złośliwe, które występują często, stanowiąc istotne zagrożenie dla życia, czyli ważny problem społeczny ale na szczęście można je wykrywać, gdy stanowią przez pewien czas tylko problem ledwie zasygnalizowany np. skupisko mikrozwapnień w sutku lub obecność towarzyszącego wirusa HPV w szyjce macicy. Wykrycie choroby wczesne przekłada się znacząco na uzyskiwane wyniki leczenia .Najlepiej wyszukiwać poprzez badania przesiewowe, aby wykryć symptomy raka sutka lub raka szyjki macicy obserwując przez wiele lat cyklicznie te narządy. W naszym kraju po raz pierwszy na taka skalę zaproponowane zostały badania przesiewowe od 2005 roku do 2015r dla nowotworów które są dostępne w prostych badaniach; mammografii czy cytologii.

To dzięki ustawie o zwalczaniu chorób nowotworowych są wreszcie środki na badania profilaktyczne. Skala jest ogromna. Pokonać musimy tylko opór w nas samych, aby zrozumieć, że to ważne dla naszego zdrowia i koniecznie pójść się zbadać Liczba badań profilaktycznych przesiewowych; zarówno cytologicznych dotyczących szyjki macicy jak i mammograficznych dla gruczołów sutkowych finansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia jest wyjątkowo duża i w chwili obecnej nieograniczona.

Wykrycie nowotworu o jedno stadium kliniczne wcześniej zwiększa o 25% szansę trwałego wyleczenia w raku sutka. W krajach gdzie realizowany jest skutecznie program badań przesiewowych, obejmujących 70-80% populacji, zachorowalność raka szyjki macicy spadła o 60-70%. 120 ginekologów wykonujących badania cytologiczne oraz 16 pracowni mammograficznej usiłuje sprostać potrzebom mieszkanek województwa zachodniopomorskiego.