Prehabilitacja to kompleksowe, wielokierunkowe przygotowanie pacjenta do leczenia onkologicznego. Jej celem jest doprowadzenie pacjenta do jak najlepszego stanu zdrowia przed planowaną, najczęściej długotrwałą i złożoną terapią onkologiczną. Dzięki kompleksowej prehabilitacji możemy zwiększyć szanse pacjenta na szybszy powrót do zdrowia, zminimalizować ryzyko powikłań i poprawić tolerancję leczenia. Cały proces przygotowania do leczenia przebiega pod okiem specjalisty onkologa. W skład zespołu prehabilitacyjnego wchodzą też: dietetyk kliniczny, psycholog i fizjoterapeuta.
Zespół specjalistów Zachodniopomorskiego Centrum Onkologii przygotował dla pacjentów krótki poradnik, który jest zbiorem praktycznych wskazówek, wspomagających w przygotowaniu do terapii onkologicznej. Kliknij w zdjęcie poniżej, by zapoznać się z poradnikiem lub pobrać poradnik w formacie PDF z możliwością wydruku.
Prehabilitacja pacjentów onkologicznych opiera się o cztery filary:
– wdrożenie aktywności fizycznej
– eliminację nałogów
– właściwe żywienie
– wsparcie psychologiczne
AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA
Głównym celem prehabilitacji w fizjoterapii pacjentów onkologicznych jest jak najmniejszy spadek jego sprawności i wydolności fizycznej. Aby zmniejszyć negatywne skutki leczenia onkologicznego prehabilitacja powinna być wprowadzona przed każdym etapem leczenia: chirurgicznym, chemioterapią, radioterapią i kontynuowana jako rehabilitacja w trakcie i po zakończonej terapii, a także w zaawansowanych stadiach choroby nowotworowej, każdorazowo w ścisłej współpracy z lekarzem onkologiem.
Korzyści dla pacjenta wynikające z wdrożenia aktywności fizycznej:
* zmniejszenie ograniczeń wydolności organizmu po zabiegach chirurgicznych, sesjach napromieniań i cyklach leczenia chemioterapią
* ograniczenie osłabienia czy zwłóknienia tkanek i narządów
* zoptymalizowanie wydolności organizmu i możliwości układu oddechowego
* zapobieganie zjawisku hipokinezji – czyli niedoboru lub całkowitego braku aktywności fizycznej
W naszej poradni program ćwiczeń prehabilitacyjnych dobieramy indywidualne dla pacjenta z uwzględnieniem rozpoznania, aktualnego stanu fizycznego oraz ograniczeń wynikających z chorób współistniejących. W ramach prehabilitacji pacjentów onkologicznych zalecamy m.in. treningi aerobowe o umiarkowanej intensywności z nauką ćwiczeń oddechowych. Dzięki takim treningom zmniejsza się uczucie zmęczenia, mamy szanse zapobiec spadkowi wydolności fizycznej, poprawiamy stan psychiczny chorego, wydolność krążeniowo-oddechową oraz zapobiegamy ubytkowi masy mięśniowej.
Fizjoterapeuci ZCO, mgr Ilona Charęza i mgr Artur Wojda, przygotowali propozycję zestawu ćwiczeń dla pacjentów, którzy przygotowują się do terapii onkologicznej. Film instruktażowy z ćwiczeniami dostępny jest na naszym profilu na YouTube.
https://www.youtube.com/watch?v=AZmP21ex38w
Specjalny zestaw ćwiczeń można też pobrać z naszej strony do samodzielnego wydruku:
ELIMINACJA NAŁOGÓW
Palenie tytoniu w okresie leczenia negatywnie wpływa na jego przebieg, pogarsza rokowanie, wzmacnia niepożądane objawy związane z terapią. Zbyt często zdarza się, że pacjent nie jest w stanie przerwać palenia nawet na czas leczenia. Nałóg bywa silniejszy, niż strach przed chorobą. Palenie tytoniu przez chorych na nowotwory w trakcie leczenia onkologicznego i po jego zakończeniu znacząco zwiększa ryzyko zgonu związane z nowotworem i ryzyko wtórnych nowotworów, a także nasila toksyczność leczenia i zwiększa jego koszty.
Korzyści dla pacjenta wynikające z rzucenia palenia tytoniu:
*krótszy czas leczenia ran pooperacyjnych
*zmniejszone ryzyko pooperacyjnych powikłań, takich jak: infekcje dróg oddechowych, przetoki oskrzelowo-płucne czy powikłania sercowo-naczyniowe
*zwiększenie skuteczności radioterapii i zmniejszenie jej skutków ubocznych w postaci stanów zapalnych błon śluzowych jamy ustnej, przełyku i oskrzeli
*zmniejszenie ryzyka zapalenia płuc, martwicy kości i tkanek miękkich
*zmniejszenie ryzyka przerzutów raka i wznowy
W Poradni Prehabilitacyjnej wesprzemy Cię w podjęciu decyzji o eliminacji nałogów, podpowiemy, w jaki sposób opracować skuteczny plan rzucenia palenia.
WŁAŚCIWE ŻYWIENIE
Niedożywienie to stan spowodowany brakiem wchłaniania lub brakiem spożywania substancji odżywczych. Prowadzi do zmiany składu ciała, upośledza fizyczną i mentalną funkcję organizmu, a także negatywnie wpływa na rezultaty leczenia choroby nowotworowej. Niedożywienie może dotyczyć 20-50% hospitalizowanych pacjentów onkologicznych. Wczesna interwencja żywieniowa, jeszcze na etapie kwalifikacji pacjenta do poszczególnych zabiegów poprawi bądź utrzyma prawidłowy stan odżywienia pacjenta, a tym samym wpłynie korzystnie na przebieg leczenia choroby.
Korzyści dla pacjenta wynikające z prawidłowego żywienia:
*zapobieganie niedożywieniu i związanym z nim powikłaniom (anemia, spadek odporności, uczucie osłabienia, niekontrolowana utrata wagi)
*stymulacja sił obronnych organizmu
*dostarczenie organizmowi optymalnej dawki energii oraz składników odżywczych
*zmniejszenie ryzyka powikłań pooperacyjnych
Podczas konsultacji dietetycznej w Poradni Prehabilitacyjnej pacjent otrzymuje listę produktów zalecanych oraz niezalecanych, wskazówki dotyczące żywienia oraz stylu życia i jego higieny, a także ewentualnej suplementacji. Wizyta opiera się o szczegółowy wywiad zdrowotno-żywieniowy, zalecenia żywieniowe, bioimpedancję elektryczną, pomiary antropometryczne oraz kontrolę wyników badań. Pacjent dowiaduje się, z jakich produktów powinien korzystać w okresie okołooperacyjnym, jak dietę rozszerzać, czego unikać, a także jak się żywić w trakcie terapii onkologicznej i po jej zakończeniu.
WSPARCIE PSYCHOLOGICZNE
Samo rozpoznanie choroby i konieczność poddania się leczeniu bywa często zdarzeniem dezorientującym, stawia pacjenta i jego rodzinę przed czymś nieznanym, zagrażającym czy wręcz obezwładniającym. Uzyskanie stabilizacji i poczucia bezpieczeństwa często zaczyna się od uświadomienia sobie – także przez informację i psychoedukację – że znaleźliśmy się w okolicznościach, w których leczenie jest optymalnym rozwiązaniem. Pacjent staje się wówczas osobą współpracującą, zaangażowaną w leczenie, a nie tylko poddającą się leczeniu. Zadbanie o odpowiednie nastawienie psychiczne jest jednym z kluczowych elementów procesu prehabilitacji.
Korzyści dla pacjenta wynikające ze wsparcia psychologa:
*pomoc we wprowadzenia zmian w myśleniu o sobie, w dbaniu o siebie, zmian w codziennych nawykach służących przywracaniu zdrowia
*zwiększenie samowiedzy oraz motywacji do działania
*wzmocnienie odporności psychicznej pacjenta na początku długiej drogi, którą będzie musiał przebyć podczas terapii nowotworowej.
W Poradni Prehabilitacyjnej prowadzimy kompleksowe działania, równolegle w kilku obszarach,
by zwiększyć szanse naszego pacjenta na to, by leczenie przebiegało szybciej i skuteczniej.
Chcemy zapewnić pacjentowi dobre tempo poruszania się
po drodze do lepszej jakości życia i do zdrowia.
Pacjenci, którzy wymagają wizyty w Poradni Prehabilitacyjnej, będą kierowani tam przez lekarza lub koordynatora. W pierwszej kolejności do poradni trafią pacjenci z nowotworami zlokalizowanymi w obrębie układu pokarmowego. Wizyty ustalane są osobiście w Punkcie Informacyjnym Przychodni Zachodniopomorskiego Centrum Onkologii lub telefonicznie pod nr tel. 91 425 14 10.
Poradnia Prehabilitacyjna mieści w budynku Centrum Diagnostyki i Terapii Chorób Piersi (bud. nr 8) przy Zachodniopomorskim Centrum Onkologii w Szczecinie.